Zelfkennis beschermt tegen burn-out

De laatste jaren is de aandacht voor het begrip van burn-out enorm toegenomen.

Heel begrijpelijk, want het feit dat zo veel mensen uitvallen en het werk, al dan niet tijdelijk, verlaten, stemt tot nadenken. Niet alleen in organisaties, ook in het maatschappelijk debat vindt dit thema veel weerklank.

Een interessant vertrekpunt om rond burn-out te werken, vinden we bij Christiaan Vinkers, die als psychiater werkzaam is in Amsterdam.

In zijn boek In de ban van burn-out stelt hij dat burn-out eigenlijk geen vastomlijnd concept is. Het is geen psychiatrische diagnose, die je aan de hand van een gestandaardiseerde vragenlijst kan onderzoeken. Burn-out is eerder een verzamelnaam voor een hele reeks symptomen en criteria.

Het valt op dat de symptomen die bij burn-out horen in ruime mate ook zichtbaar zijn bij mensen met een diagnose van depressie.

Burn-out lijkt minder stigmatiserend; het beeld dat iemand “strijdend ten onder is gegaan”, lijkt bij deze term te horen. Depressie lijkt eerder geassocieerd te worden met een zwakte of overgevoeligheid.

Maar eigenlijk is er dus een ruime overlap tussen beide begrippen. Mensen vertonen gelijkaardige symptomen, benoemen gelijkaardige klachten, en beantwoorden vragenlijsten zeer gelijk.

Wat doen we dan met burn-out?

Welke term we ook gebruiken, het leed is er.

En dit leed kan vermeden worden.

Hiervoor hebben we een nieuwe blik nodig en een pragmatische houding.

Het heeft weinig zin om te focussen op de burn-out op zich, wat in feite een soort eindpunt is.

Veel zinvoller is om onze blik te richten op de stressvolle weg naar ontregeling die dan uiteindelijk tot uitval kan leiden.

Immers, de manier waarop wij als mensen omgaan met stress is een individueel en dynamisch proces.

Elk van ons is op zijn of haar eigen manier veerkrachtig, wat wil zeggen: beweeglijk om het evenwicht te bewaren in de uitdagingen van het leven.

Precies hier kunnen we dan ook de concrete handvaten vinden om mensen te ondersteunen.

De beste bescherming tegen ontregeling en uitval is dus ook in deze visie de weg van zelfonderzoek en zelfkennis.

Welke stressklachten zie ik bij mezelf? Wanneer geraak ik ontregeld? Wat werkt helpend voor mij? Wat heb ik nodig om terug tot rust te komen?

Deze individuele zoektocht leidt tot een persoonlijk stressprofiel.

Wij van Engage! gaan in gesprekken met medewerkers steeds opnieuw uitnodigen tot zelfonderzoek. Zodat mensen meer zelfbewust in het leven en in het werk staan. Zelfbewust betekent in een werkomgeving: in staat zij stresssignalen te herkennen, weten wat de eigen sterktes en valkuilen zijn, inzicht hebben in de eigen talenten en uitdagingen. Het zijn deze medewerkers die zullen merken dat de zaken hen boven het hoofd groeien. En op dat moment hun verantwoordelijkheid zullen nemen: zij zullen om hulp vragen, de moeilijkheden op tafel leggen, en samen met collega’s en leidinggevenden naar oplossingen en ondersteuning zoeken.